Zorgen over verschil in sterkte tussen Nederlandse en Belgische basketbalclubs

In de voorgaande drie jaargangen werd in de beide Lage Landen nog gestart met een competitie in eigen land, gevolgd door een samenvoeging van de top-5 van competities in de zogenaamde Elite Gold. Dit seizoen kozen de clubs voor een radicale breuk en werden nagenoeg alle uitgangspunten voor een succesvolle samensmelting losgelaten.

Voortaan zouden alle clubs uit Nederland en België elk een thuis- en uitwedstrijd tegen elkaar gaan spelen. Een overvolle speelkalender leidde tot 36 reguliere competitiewedstrijden, zorgden voor het schrappen van de dubbele wedstrijden in de kwartfinale en halve finale van het nationale bekertoernooi en noopten kampioen Leiden en runner-up Den Bosch er zelfs mede toe om het spelen van de groepsfase van Europees basketbal aan zich voorbij te laten gaan. Ook de gezamenlijke BNXT play-offs en zelf de afsluiter tussen de Nederlandse en Belgische kampioen werden geschrapt.

Europees

Allemaal omstandigheden die komend seizoen met het verdwijnen van de uiteindelijke nummer 19 na 36 wedstrijden iets verlicht zouden kunnen worden. Dan past de reguliere competitie in 34 in plaats van 38 speeldagen en kunnen met name de Belgische clubs weer naar hartenlust in Europa actief zijn. Dit seizoen doen maar liefst vier ploegen uit België mee aan de officiële FIBA-toernooien. Alleen Donar uit Groningen speelt nog buiten de Benelux, in de invitatiecompetitie European North Basketball League.

Hoe het seizoen gaat aflopen, staat zich zo op een kwart van de competitie wel ongeveer raden. Een Nederlandse ploeg zal ‘degraderen’ (lees: geen mogelijkheid hebben profbasketbal te spelen in het seizoen 2025-2026) en zo blijven er tien Belgische en acht Nederlandse clubs over. De wens van de meerderheid van de clubs om nog verder in te krimpen naar 16 clubs vormen een bedreiging voor het complete Nederlandse mannenbasketbal. Nooit eerder waren er minder dan acht clubs actief op het hoogste niveau.

Elite Silver

Een blik op de cijfers van de eerste tien speelronden door basketbalstatisticus Jacob Bergsma leveren een duidelijk en verwacht beeld op. Slechts negen keer won een Nederlandse club van een Belgische, tegen 30 zeges in omgekeerd opzicht. Zo ligt het winstpercentage op 23%. In 2022-2023 lag het percentage nog op 27%, maar toen werd er dus door de top-5 van beide landen onderling gespeeld en speelden de resterende ploegen in de Elite Silver.

Het verschil in de grootte van de uitslagen geeft nog een veel zorgelijker beeld. Lag het gemiddelde verlies twee jaar terug nog op zo’n 9 punten, inmiddels is dat gegroeid naar 14. Daarbij aangetekend dat ploegen bij een grote voorsprong vaak ook nog kiezen om dieper op de bank te kijken en jongere spelers minuten te geven. Daar maken voornamelijk Belgische talenten dan ook gretig gebruik van in de nog altijd door Amerikaanse profs gedomineerde BNXT League.