De mannenploeg in het traditionele 5 tegen 5 basketbal stond in 1946 voor het eerst op het EK en was tot 1989 ruim veertig jaar een frequente deelnemer. In 1983 behaalde oranje met een vierde plek het EK de beste prestatie. Eén keer nam Nederland deel aan het wereldkampioenschap en op de Olympische Spelen was Nederland nooit van de partij.
Droogte
Na een droogte van op dan moment al ruim twintig jaar besloot basketbalbond NBB in 2012 de financiering van het nationale mannenteam volledig stop te zetten. In een recent verleden was de NBB zelfs vergeten het nationale vrouwenteam in te schrijven voor de kwalificaties. Een particulier initiatief, ondersteund door de clubs in de Eredivisie, zorgde – op eigen kosten – dat Nederland kon deelnemen aan de EK-kwalificatie voor het mannentoernooi.
Dat initiatief zorgde voor ongekend succes met het ultieme succes op 27 augustus 2014. Plaatsing voor het EK werd afgedwongen in een uitverkochte Vijf Mei Hal, in Leiden. Een zege op Montenegro zorgde voor een ticket voor het eindtoernooi in de Kroatische hoofdstad Zagreb. Na een kwart eeuw was oranje weer van de partij. In 2022 werd het EK nog eens bereikt, met deelname aan de groepsfase in het Tsjechische Praag. Nederland stond weer op de kaart.
Missie
Parallel aan deze ontwikkeling werd in 2017 duidelijk dat het 3x3 basketbal in Tokio Olympisch zou worden en dat was aanleiding voor de NBB om juist vól in te zetten op deze tak van sport, ook al gesteund door de geldkraan die bij NOC*NSF beschikbaar is voor sporten met olympische kansen. Een keuze die achteraf gezorgd heeft dat Nederland met een voorsprong op de concurrentie aan deze missie begon.
Andere toonaangevende Europese landen als Servië, Litouwen en Letland, met een zeer sterke nationale basketbalcultuur waren jaar op jaar de concurrentie en bij het eerste examen voor de lege tribunes in Tokio wist Nederland zeer knap en op het tandvlees een vijfde plek te bemachtigen. In de afgelopen drie jaar zette de ploeg van bondscoach Aron Roijé nog eens een stapje bij met een zekere Worthy de Jong, clubicoon van ZZ Leiden die zijn pijlen fulltime op olympisch goud zou gaan richten.
Historie
Met de oude rotten Arvin Slagter en Dimeo van der Horst en aangevuld met Jan Driessen plaatste Nederland zich via één van de OKT’s voor het eindtoernooi in Parijs. Dichterbij dan die metropool zou Nederland geen succes kunnen boeken met de volgende olympische toernooien in Los Angeles (Verenigde Staten, 2028) en Brisbane (Australië, 2032) in het vooruitzicht.
‘The rest is history’, zou je kunnen zeggen in goed Frans. Of ‘c’est pas possible’ zoals het onjuiste commentaar luidde bij het beslissende schot vanuit de hand van Worthy de Jong. Als je een wedstrijd wilt beslissen op een epische manier, dan is de laatste seconde van de verlenging in de tweede olympische finale ooit wel een verdomd aardig gekozen filmscript. Onder toeziend ook nog eens van de Nederlandse kroonprinses Amalia een meer dan royale manier om als GOAT in de 3x3 Hall of Fame toe te treden. Een moment voor de eeuwigheid.