Wie dacht dat het woord WK-boycot pas sinds het WK in Qatar zijn oorsprong vond, zit goed fout. In 1966 wordt het WK van 1978 toegewezen aan Argentinië, een land dat lange tijd geregeerd wordt door de militaire junta. De KNVB en KBVB doen verwoede pogingen om het WK niet in Argentinië te laten plaatsvinden en naar Nederland en België te halen. De politiek en de FIFA zien echter geen heil in de plannen van de bonden. Het WK wordt, ondanks het geweld dat verschillende militaire coups met zich meebrengen, “gewoon” in Argentinië gespeeld. Nederlandse cabaretiers Freek de Jonge en Bram Vermeulen zijn initiatiefnemers voor een WK-boycot. In de maanden voor het WK toeren zij door het land met een voorstelling genaamd "Bloed aan de paal". Het duo laat het daar niet bij zitten en grijpt elke mogelijkheid aan om de ernst van de situatie in Argentinië onder de aandacht te brengen. Zelfs tot het moment dat de spelers van het Nederlands elftal op Schiphol aankomen voor de reis naar het Zuid-Amerikaans land, blijven De Jonge en Vermeulen demonstreren. Tevergeefs.
Het toernooi
Een aantal spelers van Oranje hebben hun twijfels, sommige gaan – om uiteenlopende redenen – helemaal niet. Nederland reist af naar Argentinië zonder sterspelers Johan Cruijff en Willem van Hanegem. Cruijff vertelde decennia later dat hij niet ging vanwege de veiligheid van zijn familie, Van Hanegem kon het 'niet opbrengen' om naar het WK te gaan. Arie Haan, Ruud Krol, Wim Jansen, Rob Rensenbrink en Johnny Rep zijn er wel weer bij. In de eerste groepsfase heeft Nederland het moeilijk, het team lijkt op geen enkele wijze op het team dat vier jaar gelden nog de WK-finale speelde. Na een 3-0 overwinning op Iran en 0-0 gelijkspel tegen Peru, wordt er met 3-2 verloren van Schotland. Omdat Schotland niet verder kwam dan een gelijkspel tegen Iran, ging Nederland op doelsaldo door naar de tweede groepsfase. Op advies van assistent Jan Zwartkruis werd het elftal van bondscoach Ernst Happel flink omgegooid, hetgeen resulteerde in een zeer succesvolle tweede groepsfase. Er werd met 5-1 gewonnen van Oostenrijk, tegen regerend wereldkampioen West-Duitsland werd het 2-2 en tegen Italië werd met een 2-1 overwinning een finaleplek veilig gespeeld.
De wedstrijd
Op 25 juni 1978 is gastland Argentinië – dat na een 6-0 overwinning op Peru op doelsaldo de poule won – de tegenstander in de finale. Zonder Nederlandse regeringsdelegatie, zonder Cruijff en Van Hanegem en zonder Oranje-legioen, in het hol van de leeuw. De vraagt rijst of Nederland deze wedstrijd überhaupt had kunnen winnen. Nog voor de aftrap liep Oranje al van het veld af, in solidariteit met René van der Kerkhof, die zijn gipsen manchet moest afdoen na beklag van de Argentijnse aanvoerder Daniel Passarella. Van der Kerkhof speelde gedurende het hele toernooi al met diezelfde manchet. De Italiaanse scheidsrechter Sergio Gonella schrok een beetje van het statement, dat de Nederlanders maakten door van het veld te lopen en liet Van der Kerkhof toch spelen, mits er verband om de manchet gebonden zou worden. Na ongeveer een kwartier oponthoud kon er eindelijk gevoetbald worden. In een keiharde wedstrijd, waarin beide ploegen met het mes tussen de tanden speelden, komen de Argentijnen voor rust via Mario Kempes op 1-0. Lang lijkt het daarbij te blijven, totdat Dick Nanninga acht minuten voor tijd Oranje op 1-1 kopt. In de blessuretijd van de reguliere speeltijd raakt Rob Rensenbrink de paal, waardoor het lijkt alsof Nederland heel dichtbij de wereldtitel was. Of de geldige treffer ook daadwerkelijk geteld had, zal voor altijd een vraag blijven. Argentinië bleek te sterk voor Nederland in de verlenging en won met 3-1. Wederom een verloren WK-finale en waar het WK van 1974 zo'n kleurrijk karakter had, blijft het WK van 1978 toch altijd een zwarte rand houden.