ANALYSE: Een vleugje tiki-taka: hoe Bayer Leverkusen de eerste titel ooit won
Toen Xabi Alonso in oktober 2022 zijn eerste wedstrijd als Bundesliga-coach coachte, keek heel voetballend Duitsland naar de BayArena in Leverkusen. Dat gebeurt niet vaak.
Want Bayer 04 is niet een van de grote traditionele clubs, het is geen Borussia Dortmund, Schalke 04 of Eintracht Frankfurt. Bayer 04 trok nooit duizenden en duizenden fans naar het stadion en trok nooit veel media-aandacht. En toch was hij hier, de wereldkampioen van 2010, de legendarische spelmaker Xabi Alonso. Hij stond langs de zijlijn in een op maat gemaakte trui en straalde kalmte en zelfvertrouwen uit. In slechts een paar maanden tijd had hij de Duitse Bundesliga volledig op zijn kop gezet.
Elf jaar dominantie van FC Bayern. Elk jaar hetzelfde kampioensfeest. De Marienplatz in München, Thomas Müller in lederhosen, koud witbier en de gravure op de zilveren kampioensplaat, keer op keer. Geen spanning, geen afwisseling. Alleen de grote vraag wie er dit jaar tweede wordt.
Bayer 04 heeft het Duitse voetbal een groot cadeau gegeven en bewezen dat wonderen mogelijk zijn, dat Bayern niet onoverwinnelijk is. Het kan ten val worden gebracht door geconcentreerde expertise, een gedurfde spelopvatting en sterke scouting.
Alonso: ster van een nieuwe generatie coaches
De meeste lof komt toe aan Xabi Alonso en zijn coachingstaf. Iedereen die de ontwikkeling van Leverkusen de afgelopen maanden ook maar een beetje heeft gevolgd, heeft een idee van de grote toekomst die voor de 42-jarige Bask in het verschiet ligt.
Verschillende video's van de Leverkusen-trainingssessies onderstrepen deze indruk. Xabi Alonso maakt deel uit van een nieuwe generatie coaches die niet alleen een grote tactische expertise hebben, maar ook een enorme hoeveelheid praktijkervaring. Thiago Motta (Bologna) en Ruben Amorim (Sporting Lissabon) hebben bijvoorbeeld vergelijkbare kwalificaties.
Deze ervaring geeft de coaches veel respect. Iedereen weet wie Xabi Alonso is. Als hij de bal speelt en passes uit het boekje geeft, zijn zelfs ervaren Bundesliga-professionals verbaasd.
Maar Xabi Alonso is niet alleen een geweldige coach omdat hij een geweldige speler was. Hij interpreteert zijn rol als coach op een compleet nieuwe manier. Met minder show dan Mourinho, minder pogingen tot intimidatie dan Sir Alex Ferguson, minder ingewikkelde technische termen dan Pep Guardiola.
Zijn people management is uniek, hij combineert emotioneel begrip met een hoog niveau van motivatie. Dit is hoe je jonge, sceptische spelers aan je kant houdt - en ook degenen die normaal gesproken alleen op de reservebank zitten. De goede interne sfeer was ook doorslaggevend in de titelstrijd.
Tactiek is geen doel op zich
Alonso's tactische instructies zijn geen doel op zich, zijn niet bedoeld om de filosofie van het spel vorm te geven of de fans te verbazen, maar eerder om de spelers te helpen de juiste beslissingen te nemen.
Een meter te ver naar links? Geen open lichaamspositie? Te veel afstand tot je medespeler? Geen bescherming in de diepte? Te weinig blikken over de schouder? Xabi Alonso weet welke subtiliteiten en trucjes nodig zijn om je weg te vinden op het nauwelijks beheersbare en hectische veld. Alonso gooit niet met technische termen, maar biedt zijn spelers nieuwe oplossingen en laat zien hoe ze op de best mogelijke manier bij hun doel kunnen komen.
Getalenteerde, jonge spelers zijn vaak ongeduldig. Ze moeten eerst geïnspireerd raken door tactische ideeën. De drang om het veld op te gaan en te trappen zonder zich zorgen te maken over elke beweging is meestal groter dan het geloof in een "back four" en "pressing triggers".
Maar voor coaches als Xabi Alonso is tactiek geen grijze theorie, geen gele driehoek en geen gekke combinatie van getallen - maar een nuttig hulpmiddel, een hulpaanbod dat de weg naar succes moet plaveien.
Een beeld dat op indrukwekkende wijze illustreert wat Alonso kenmerkt als coach: Alejandro Grimaldo oefent vrije trappen op de training. Eerst een vreselijke poging, maar de vervangende doelman houdt de bal zonder problemen vast. Alonso spreekt Grimaldo kort toe, maakt drie korte handbewegingen. Grimaldo knikt. Dan neemt hij de volgende vrije trap. Dit keer een prachtige baan, de bal zakt precies in de plooi.
Hier komt Europa
Deze coach en dit team hebben niet alleen een groot hoofdstuk in de Duitse voetbalgeschiedenis geschreven. Ze zijn ook in de positie om het Europese voetbal voor de komende jaren mee vorm te geven. Het feit dat Alonso volgend jaar weer op de bank bij Leverkusen zit, is een enorme opluchting voor technisch directeur en oud-speler Simon Rolfes.
Er zullen geen grote veranderingen plaatsvinden in de zomer en de meeste spelers hebben waarschijnlijk al lang hun vertrekplannen opgegeven. Iedereen die de kans krijgt om met Xabi Alonso te werken, zal er het beste van willen maken.
Nadat West Ham donderdag jammerlijk met 2-0 had verloren bij Leverkusen, verklaarde manager David Moyes dat ze tegen een "Champions League-team" hadden gespeeld. Bayer 04 is inderdaad in staat om een belangrijke rol te spelen in de Europese top. Een team dat in 42 competitieduels nog ongeslagen is, hoeft niet bang te zijn voor Manchester City en Real Madrid.
Toen ik klein was en FC Barcelona onder Pep Guardiola hoogtijdagen beleefde, dacht ik: zoiets zie je nooit meer. Elke pass, elke beweging, elke dribbel, alles was gewoon perfect. Ik zat vol verbazing voor de televisie en kon mijn mond niet houden. Soms heb ik hetzelfde gevoel bij Leverkusen.
Als Florian Wirtz de bal door een klein gaatje duwt, Granit Xhaka een droompass geeft en Jonathan Tah elk duel wint, dan ben ik blij met heel mijn hart. Niet omdat ik Leverkusen-fan ben, maar omdat ik voetbalfan ben. Omdat ik uit eerste hand mag meemaken hoe een grijs, bijna onbeduidend Bundesliga-team een team wordt waar ik over 30, 40, 50 jaar nog steeds enthousiast over ben.
