Eerst de harde feiten: Engeland is op papier de favoriet voor de kwartfinale van vanavond. De laatste twee keer dat ze Zwitserland op het EK tegenkwamen werd er gewonnen en slechts één van hun laatste 24 interlands tegen het Alpenland werd verloren (17 overwinningen, zes gelijke spelen).
De laatste nederlaag van de Engelsen tegen de Zwitsers was in mei 1981. Volgens de supercomputer van Opta heeft Engeland 59% kans om door te dringen tot de laatste vier.
Toch koop je voor die feiten geen brood. Een eindtoernooi zit vaak vol verrassingen. Het treffen van zaterdagavond zou wel eens een van die verrassingen kunnen worden. Gezien de prestaties van de teams op het EK tot nu toe, heeft Zwitserland een goede kans om Engeland te verslaan.
Dominante prestatie
Zwitserland versloeg in de achtste finales titelverdediger Italië met 2-0. De Zwitserse media spraken van de beste prestatie in de moderne geschiedenis - of in ieder geval onder het bewind van bondscoach Murat Yakin. De 49-jarige oefenmeester heeft het sinds 2021 voor het zeggen bij de nationale ploeg.
De dominante prestatie van de Zwitsers worden kracht bijgezet door de cijfers. Tegen Italië schoten ze 16 keer, waarvan vier keer op doel, tegenover 11 om één van Italië. Ze speelden 1,25 expected goals bij elkaar, terwijl de Italianen niet verder kwamen dan 0,73 xG. Ook was Zwitserland vaker aan de bal in het zestienmetergebied van de tegenstand: 22 om 12.
In de eerste helft probeerde Zwitserland het doel van Gianluigi Donnarumma 10 keer onder vuur te nemen, terwijl Italië tot één poging kwam. Zwitserland had 58% van het balbezit en via Remo Freuler kwam het dan ook in de 37e op voorsprong. Voorafgaand aan het doelpunten ging een reeks van maar liefst 31 passes - de meeste voor een EK-doelpunt sinds het begin van de telling.
De Zwitsers waren bijzonder nauwkeurig in de passing - met 92% nauwkeurigheid noteerden ze het hoogste percentage in een wedstrijd voor het nationale team op een groot toernooi sinds 1966.
Tactisch meesterbrein Yakin
Yakin is het meesterbrein achter de prestaties tot nu toe. In aanloop naar het toernooi was zijn postitie niet onomstereden, voornamelijk door de wisselvallige resultaten in de kwaificatiereeks.
Tijdens het EK bewijst hij echter over tactische kennis te beschikken en pakken zijn beslissingen goed uit.
In de openingswedstrijd tegen Hongarije koos hij verrassend voor het opstellen van Kwadwo Duah en Michel Aebischer. Duah maakte op aangeven van Aebischer de 1-0, terwijl die laatste kort voor rust de tweede treffer maakte.
Tegen Schotland koos hij voor Xherdan Shaqiri, die met een prachtig doelpunt de 1-1 op het scorebord zette. Tegen Duitsland, in een duel om de eerste plaats in Groep A, koos Yakin voor Fabian Rieder. De middenvelder speelde een prima wedstrijd en het inmiddels uitgeschakelde gastland werd bijna over de knie gelegd: 1-1.
Tegen italië kwam Yakin met Ruben Vargas op de proppen en de vervanger van de geschorste Silvan Widmer. De vleugelspeler van Augsburg bereidde promt het eerste doelpunt voor en was zelf verantwoordelijk voor het tweede. Het leverde hem de Speler van de Wedstrijd-trofee van de UEFA op.
Engelse sterren hebben het moeilijk
Engeland kan alleen maar dromen van de succesvolle keuzes van Yakin. Bondscoach Gareth Southgate heeft te maken met een constante stroom van kritiek van de Engelse pers en fans. Ondanks de groepswinst in Groep C kon het team nog niet overtuigen.
In de achtste finale tegen Slowakije kon de aanvalslinie bestaande uit sterren Jude Bellingham, Harry Kane, Phil Foden en Bukayo Saka nauwelijks openingen vinden. Het leek erop dat de ploeg van Southgate zich stuk ging lopen op de vastberaden Slowaken en er van het bestaan van een plan B geen sprake was.
Dankzij een geniale ingeving van Bellingham kon heel Engeland opgelucht ademhalen. De omhaal van de middenvelder annex aanvaller was het eerste schot op doel van de Engelsen.
In de verlenging kwam er nog een tweede schot op doel bij. Het was de kopbal van Kane, waardoor het 2-1 werd. De voorsprong en de overwinning was voor Engeland, terwijl Slowakije het xG-gevecht won: 2,15-1,52.
Veel van de kritiek richtte zich op Foden, die bij zijn club vaak op rechts of centraal speelt en het in de Engelse ploeg moeilijk heeft op de linkervleugel. Aan de andere kant heeft Saka het lastig op zijn bekende rechtervleugel.
De vleugelverdedigers - tegen Slowakije Kyle Walker en Kieran Trippier - kregen ook de wind van voren. Ze zouden te weinig aanvallende passes spelen. De data onderstreept die claim. Walker speelde slechts 34% van zijn passes naar voren, terwijl Trippier tot 30% kwam.
Zwitserse kracht, Engelse zwakte
Interessant genoeg overlapt de zwakte van Engeland met de kracht van Zwitserland. Yakin heeft op de flanken de beschikking over een waar Zwitsers zakmes. Hij kan met zijn flexibele 3-4-2-1-formatie alle kanten mee op.
Tegen Hongarije stond Aebischer op de linkervleugel die naar binnentrok, terwijl hij tegen Italië koos voor Dan Ndoye, een bliksemsnelle aanvallende vleugelspeler, op de rechterkant.
In het centrum houden Granit Xhaka en Frueler de boel in balans en met een sterke verdediging bestaande uit Ricardo Rodriguez, Manuel Akanji en Fabian Schär, belooft het een tactisch pittige kluif te worden voor Southgate.
Wat Engeland wel heeft in vergelijking met Zwitserland is een aanval met wereldsterren. Bellingham en Kane kwamen ieder al twee keer tot scoren dit toernooi. De zeven Zwitserse doelpunten dit toernooi werden allemaal door een andere speler gemaakt. Alleen Spanje had tot de kwartfinale ook zoveel verschillende doelpuntenmakers.
De vraag is of Yakin het Zwitserse sprookje kan voorzetten. De eerste halve finale op een groot toernooi lonkt. Of zal de stoïcijnse Southgate de eerste coach sinds 1966 worden die Engeland aan een titel helpt?
