Derby Week: een rivaliteit van gemeenschappen en Belgische complexiteiten

Dit resulteert in veel verschillende rivaliteiten en derby's. Een van de grootste wedstrijden is die tussen Anderlecht uit de hoofdstad Brussel en Standard Luik, twee historisch zeer succesvolle clubs. Daarnaast staat deze week twee keer de zogenaamde "Belgische Clásico" op het programma.

België is een klein maar dichtbevolkt land, met een mix van culturen en talen. Het land heeft drie officiële talen - Vlaams (wat een dialect van het Nederlands is), Waals Frans (dat ook weinig verschilt van het klassieke Frans) en Duits. De drie gemeenschappen die deze talen spreken verdelen België in drie zogenaamde gemeenschappen. De Vlaamse gemeenschap heeft de grootste bevolking (ongeveer 59%), de Waalse gemeenschap heeft 40% en de kleine Duitse gemeenschap heeft minder dan 1% van de bevolking.

Administratief is België echter iets anders verdeeld. De meest opvallende scheidslijn van het land is gebaseerd op de overheersende taal en cultuur - de grens tussen Vlaanderen in het noorden en Wallonië in het zuiden. De kleine Duitstalige enclave in het oosten van het land, aan de grens met Duitsland, valt administratief gezien onder Wallonië. De derde grote autonome regio is de hoofdstad Brussel, die taalkundig gemengd is, maar overwegend Frans. Alle drie de bestuurlijke eenheden hebben hun eigen regering en parlement.

Het hele land is des te complexer omdat de bevolking lang niet alleen bestaat uit de drie bovengenoemde (nationale) taalgemeenschappen. Uit gegevens van het lokale bureau voor de statistiek in 2021 blijkt dat 67,3% van de bevolking van Belgische etnische afkomst is. De overige 32,7% heeft wortels elders. En volgens de resultaten van de enquête is 74,5% van de bevolking van het Brusselse gewest van niet-Belgische origine.

Immigranten uit Noord-Afrika (vooral Marokko en Algerije), Afrika bezuiden de Sahara (vooral Congo) en Turkije, maar ook uit andere Europese landen (vooral Italianen, Fransen en Portugezen) vormen grote groepen. Op een totale bevolking van 11,5 miljoen is een van de grootste groepen van 'niet-Belgische' origine de Marokkaanse Belgen (ongeveer 350.000), die de grootste Arabische etnische enclave vormen. De demografische, culturele en taalkundige diversiteit wordt natuurlijk weerspiegeld in het Belgische voetbalmilieu.

De Belgische derby? Allen tegen allen

Voetbal is iets dat de Belgen als natie verenigt. Maar zelfs hier is de kwestie van nationaliteit en taal fragiel. Om geschillen tussen Vlamingen en Walen te vermijden, is het de laatste jaren een ongeschreven regel dat de Belgische nationale ploeg geleid wordt door een buitenlandse coach en dat de voertaal in het elftal Engels is. Zelfs voetbalclubs zijn onderverdeeld in Franstalige en Nederlandstalige clubs. Het aandeel hiervan binnen de topcompetitie is echter zeer ongelijk.

Op de kaart van de topcompetitie 2023/24 is te zien dat Vlaanderen de sterkste teams heeft. Maar zelfs daar concurreren de clubs sterk (misschien omdat er zoveel zijn in Vlaanderen) en zijn de onderlinge relaties gespannen. De grootste Vlaamse derby, de zogenaamde Slag om Vlaanderen, is de wedstrijd tussen Club Brugge en KAA Gent. Historisch gezien zijn de meest succesvolle Waalse ploegen Standard Luik en Royal Charleroi, en hun rivaliteit staat bekend als de Waalse Derby. Eupen vertegenwoordigt de Duitstalige bevolking.

Er zijn ook een aantal derby's op regionaal niveau in België, zoals de Limburgse derby tussen KRC Genk en Sint-Truidense V.V.. Een traditionele wedstrijd tussen stadsrivalen is de stadsderby van Brugge (Club Brugge - Cercle Brugge). Pas sinds kort ontmoeten meer Brusselse clubs elkaar in de competitie. Het traditionele Anderlecht heeft gezelschap gekregen van het historisch succesvolle maar decennialang slapende Royale Union Saint-Gilloise, en sinds de huidige editie behoort RWD Molenbeek tot de elite.

De grootste rivaliteit is echter tussen de verschillende culturele gemeenschappen. Voor het overwegend Vlaamssprekende deel van België is de grootste wedstrijd die tussen Club Brugge en Anderlecht. De wedstrijd, die ook wel de Topper of De Klassieker wordt genoemd, is een strijd tussen twee van de meest historisch succesvolle clubs van België. Anderlecht won 34 kampioenstitels, Club Brugge 18. De rivaliteit tussen beide clubs begon in de jaren 1970, toen Brugge de bevoorrechte positie van RSC in het nationale voetbal begon te bedreigen.

Anderlecht is natuurlijk ook de grootste rivaal voor de Walen en de beste Waalse ploeg, Standard Luik, die 10 keer kampioen van België is geworden. De rivaliteit tussen de twee clubs is echter niet alleen een breuk tussen de Walen en de inwoners van de hoofdstad, er zijn veel meer wortels van wederzijdse rancune.

De Belgische Clásico

Anderlecht en Standard stonden voor het eerst tegenover elkaar in 1919. Sindsdien hebben ze 226 wedstrijden tegen elkaar gespeeld, waarvan de Brusselse ploeg er 95 won en de tegenstander 68. Eerder dit seizoen slaagde Luik erin om de Belgische Clásico met een 2-0 achterstand bij rust met 3-2 te winnen na een waanzinnige comeback.

De twee rivalen zijn al sinds de jaren 50 de grootste concurrenten op sportief gebied. In 1958 won Luik hun eerste titel en in de jaren daarna volgden er nog meerdere. Tussen 1961 en 1972 won geen enkele andere ploeg dan Anderlecht of Standard de Belgische competitie. De Paarsen (Les Mauves) - of Violetten, zoals ze genoemd worden naar de hoofdkleur van Anderlecht - en de Roden (Les Rouches) van Luik waren de duidelijke koningen van het Belgische voetbal in deze periode.

Naast de sportieve rivaliteit en de natuurlijke concurrentie tussen de hoofdstad en Luik als het grootste centrum van Wallonië, vloeit de wederzijdse antipathie tussen deze kampen voort uit de aard van de bevolking van beide steden.

Anderlecht is van oudsher een koninklijke club (de volledige naam is Royal Sporting Club Anderlecht) en wordt beschouwd als representatief voor de burgerlijke samenleving van de metropool. Luik is sinds het begin van de Industriële Revolutie een van de belangrijkste industriële centra van Europa (het staat bekend als een staalstad) en is dat vandaag de dag nog altijd het geval, hoewel de focus is verschoven van zware industrie naar high-tech sectoren of zelfs voeding (de brouwerij Jupiler, de hoofdsponsor van de Belgische competitie, is bijvoorbeeld gevestigd in Luik).

Drastische spandoeken, gebroken botten, rode kaarten

De rivaliteit komt sterk tot uiting op het veld en op de tribunes. In 2009 streden de twee rivalen om de titel, die uiteindelijk gewonnen werd door Standard. De eerstvolgende derby aan het begin van het seizoen 2009/10 werd ontsierd door een ernstige blessure van Anderlechts Poolse verdediger Marcin Wasilewski, wiens been een jaar lang gebroken was na een harde overtreding van Axel Witsel. De huidige Atlético Madrid-speler kreeg een rode kaart en een schorsing van acht wedstrijden. Hij werd ook van het veld gestuurd in de volgende wedstrijd tussen de twee rivalen.

De haatdragende sfeer tussen deze clubs wordt ook geïllustreerd door een situatie in 2015, toen de thuisfans van Standard tijdens een wedstrijd tegen Anderlecht een groot spandoek met het afgehakte hoofd van Steven Defour en de woorden "rood of dood" lieten zien. Defour was een speler van Luik en was zelfs aanvoerder van het team dat in 2009 de titel won. Daarna verhuisde hij naar FC Porto, om het rode shirt van Standard te verraden toen hij in 2014 terugkeerde naar België door over te stappen naar het paarse Anderlecht.

De eerste Belgische Clasico van het seizoen bracht een recordaantal toeschouwers naar het stadion. Bijna 27.000 toeschouwers zagen de overwinning van Standard in het stadion van Luik. Er is altijd veel emotie rond een wedstrijd tussen Anderlecht en Standard en deze week komen ze twee keer tegenover elkaar te staan. Eerst ontmoeten ze elkaar in de halve finale van de beker op donderdag om 20.30 uur. De herkansing vindt drie dagen later plaats om 18.30 uur in de 17e ronde van de Jupiler League. In beide gevallen heeft Anderlecht thuisvoordeel.

Volgende derby van de week

Woensdag 6 december

Frankrijk - Ligue 1Olympique Marseille - Olympique Lyon

Choc des Olympiques (Botsing der Olympieken)

Olympique Marseille en Olympique Lyon zijn twee van de grootste clubs van Frankrijk. Beide hebben hun aartsrivalen elders. In het geval van Marseille is hun rivaal PSG uit de hoofdstad. Voor Lyon is de grootste tegenstander het nabijgelegen Saint-Etienne. Toch is de clash tussen de twee ploegen met de naam Olympique erg prestigieus. De wedstrijd, die op 30 oktober werd uitgesteld vanwege een aanval op de Lyon-teambus door Marseille-supporters, wordt nu gespeeld.

Zaterdag 9 december

Turkije - Super LigBesiktas - Feberbahce

Besiktas - Fenerbahce derbisi

Besiktas en Fenerbahce vormen samen met Galatasaray het sterkste trio clubs in Turkije. Ze zijn allemaal gevestigd in Istanbul en er bestaat over de hele linie grote rivaliteit tussen de clubs. Fenerbahce is historisch gezien de meest succesvolle club van het land (28 titels), met Besiktas op de derde plaats (21 titels).

Zwitserland - Super LeagueLausanne-Sport - Servette Genève

Derby du Lac Leman (Derby van het Meer van Genève)

Genève en Lausanne zijn de twee grootste steden aan de oevers van het Meer van Genève (in het Frans Lac Leman genoemd, dat dit deel van het land domineert). En de voetbalvertegenwoordigers van deze plaatsen, Genève Servette en Lausanne Sport, behoren beide tot de top vijf van Zwitserse clubs.