Het is niet ongewoon dat voetballers in de problemen komen. De mate van het vergrijp varieert echter van verkeersovertredingen, tot drinken en gokken, tot geweld en seksueel misbruik. Sommige situaties leiden tot een veroordeling, terwijl in andere gevallen ongestrafte spelers achterblijven met een bezoedelde reputatie. Ongeacht de achtergrond zijn het niet per definitie de voetbalclubs die de spelers de hand moeten reiken. Cortsen zegt erover: "Het is niet de verantwoordelijkheid van een club om een speler een tweede kans te geven. Clubs moeten aan hun stakeholders denken en aan de schijnwerpers op het profvoetbal. In de tijden waarin we nu leven, hebben belanghebbenden een sterkere stem."
Clubs hebben niet alleen te maken met de traditionele rechtbanken, maar ook met de volksrechtbank, die er niet altijd rekening mee houdt of er wel een juridische uitspraak is gedaan. "De beslissing om spelers een tweede kans te geven wordt afgeleid van de vraag of ze iets hebben geleerd. Hetzelfde geldt voor de samenleving rondom de clubs," zegt Cortsen. Er zijn veel voorbeelden. Zowel van spelers die vervolgens worden vergeven door het publiek, als van spelers die worden uitgespuugd.
Terwijl de nalatenschap van Duncan Ferguson en Jan Mølby niet is aangetast door een verblijf achter de tralies, ligt de zaak heel anders voor spelers als Benjamin Mendy, Adam Johnson en Mason Greenwood. Duncan Ferguson moest de gevangenis in omdat hij een tegenstander een kopstoot had gegeven, terwijl Mølby een straf moest uitzitten voor rijden onder invloed. Beiden keerden terug op het veld en genieten nu een legendarische status bij hun respectievelijke voormalige clubs.
Balanceren op ethische grenzen
"Er is veel aandacht voor het nemen van verantwoordelijkheid door bedrijven, in dit geval voetbalclubs. De beslissingen die ze nemen moeten door een fijnmazig filter gaan met betrekking tot het morele kompas van de club en de risicobeoordeling die ze in elk individueel geval maken," zegt Cortsen. Aan de andere kant van het spectrum staat Adam Johnson, die in 2019 werd vrijgelaten nadat hij drie jaar had gezeten voor seksuele gemeenschap met een minderjarige. Na het uitzitten van zijn straf is Johnson niet meer gewenst in voetbalkringen.
Voor zijn arrestatie won hij 12 caps voor Engeland, terwijl zijn clubcarrière zich ontvouwde bij onder andere Manchester City en Sunderland. "Clubs moeten handelen in relatie tot ethische grenzen, evenals juridische grenzen, maar net zo goed in relatie tot de rechtbank van de publieke opinie," zegt Cortsen. Om een hedendaagse uitdrukking te gebruiken, je zou kunnen zeggen dat Johnson is "gecanceld", maar verder is het van tijd tot tijd een individuele afweging wanneer de grens is overschreden. Er zijn veel parameters die een rol spelen bij dit soort beslissingen.
"Er bestaan grote verschillen in hoe een club individuele spelers kan straffen, afhankelijk van wat er eerder is gebeurd en wat hun merkstrategie is. Sommige overtredingen zijn veel erger dan andere en het hangt er ook vanaf in welke markten je actief bent," zegt Cortsen, die voorbeelden aanhaalt van buiten de voetbalwereld, zoals zwemmer Michael Phelps, die sponsordeals verloor nadat hij op de foto ging met een hasjpijp, terwijl een beschuldiging van verkrachting de carrière van Kobe Bryant in de NBA niet noemenswaardig in de weg stond.
Clubstatus beïnvloedt de mogelijkheid tot vergeving
Een van de meer recente voorbeelden is de Engelsman Mason Greenwood, die sinds deze zomer speelt bij de Ligue 1-club Olympique Marseille. Begin 2022 werd de nu 22-jarige Greenwood gearresteerd en beschuldigd van geweld tegen en verkrachting van zijn vriendin. Zijn toenmalige club Manchester United schorste Greenwood onmiddellijk, wat zo bleef tot de aanklacht werd ingetrokken in de zomer van 2023. Er volgde een huurperiode bij het Spaanse Getafe voordat Marseille de aanvaller, die één interland voor Engeland op zijn naam heeft staan, van de Engelse grootmacht overnam.
Na een conclusieloos proces in verband met het intrekken van de aanklacht, besloot Manchester United uiteindelijk dat Greenwood geen toekomst had bij de club. "Alle betrokkenen, inclusief Mason, erkennen dat het moeilijk voor hem is om zijn carrière bij Manchester United te hervatten", aldus een verklaring van de club. Deze beslissing kan te maken hebben met het feit dat Manchester United op meerdere vlakken een van de grootste clubs ter wereld is en miljoenen fans over de hele wereld heeft, stelt Cortsen.
"Er zijn verschillende factoren die hier meespelen. De beschuldiging vindt plaats terwijl hij bij Manchester United is. Zij zijn een enorm wereldmerk en ze zouden de associatie met Greenwood niet kunnen accepteren en ze zouden hem gemakkelijk kunnen vervangen door een speler van hetzelfde kaliber. Als het Cristiano Ronaldo op het hoogtepunt van zijn carrière was geweest, was het misschien een ander verhaal geweest," zegt de expert.
Het feit dat een club van het kaliber van Getafe Greenwood heeft benaderd, verbaast Kenneth Cortsen niet. "Er is onder andere een tijdsperspectief dat in het voordeel van andere clubs werkt, maar het gaat er ook om dat een club als Getafe anders moeite zou hebben om dichtbij een speler als Mason Greenwood te komen. Ze kiezen er dan voor om een berekend risico te nemen omdat ze veel lager staan in de voetbalhiërarchie."
Het verblijf bij de Spaanse club van was een groot succes voor Greenwood. In 36 wedstrijden kwam hij tot 10 doelpunten en zes assists in LaLiga en Copa Del Rey, en Marseille stond klaar met een contract tot de zomer van 2025 toen ze hem kochten van Manchester United voor ongeveer 26 miljoen euro.
Geen ruimte voor meer Greenwood-controverse
De deal maakte furore in de Zuid-Franse havenstad. De burgemeester van de stad, Benoît Payan, wachtte niet eens tot de deal officieel was om zijn onvoorwaardelijke mening te geven: "Het gedrag van Greenwood is afschuwelijk en onacceptabel. Het slaan van zijn partner... Ik zag beelden die me diep schokken. Je partner zo slaan is schandalig voor een man en ik denk niet dat hij een plaats in het team zou moeten hebben." Het feit dat zo'n hooggeplaatste man als de burgemeester van de stad zo'n uitspraak zou doen, zet de club gelijk in de schijnwerpers.
"De uitspraken van de burgemeester over de aankoop van Greenwood brengen Olympique Marseille in een situatie waarin de druk aanzienlijk toeneemt. Daarom is het voor hen belangrijk dat hij vanaf de eerste dag presteert en verder geen strafblad heeft," zegt Cortsen, die er niet lang over hoeft na te denken wat zijn advies zou zijn aan de besluitvormers bij de Franse club, die negen landstitels en één Champions League-trofee op zijn CV heeft staan. "Als ik de leiding had gehad over Marseille, zou ik hem hebben gevraagd om iets terug te doen voor de lokale gemeenschap, om hem dichter bij de fans te brengen en om aan te geven dat hij er als mens belang bij heeft om op het rechte pad te blijven."
Hoewel de Engelsman momenteel enorm succesvol is in het Stade de Velodrome, met onlangs twee doelpunten in de 3-1 overwinning op Toulouse, gelooft Cortsen dat er waarschijnlijk geen ruimte is voor fouten van Greenwood. "Er geldt zero-tolerance en het zal echt een slechte zaak voor hen zijn als Greenwood buiten het boekje gaat. De pijl zal uiteindelijk wijzen naar degene die de keuze heeft gemaakt en het kan grote gevolgen hebben voor de club," zegt Cortsen, die zich kan voorstellen dat Marseille een exitclausule in het contract met de Engelsman heeft staan.
De voetbalwereld is een vreemde, en wat op de ene plek een no-go zou zijn, kan op een andere plek door de vingers worden gezien. Daarom is het bijna onmogelijk om te zeggen of er een grens is aan wat de reputatie van een club kan verdragen," zegt Cortsen. "Het zal altijd een individuele beslissing zijn. Er zullen dingen zijn die niet door de beugel kunnen, maar het is altijd aan de beslisser. Ik denk dat we in Denemarken op sommige gebieden een harder moreel kompas hebben en een harder oordeel dan op andere plaatsen."