Vanzeir vertelde tijdens een interview met Sporza dat hij het woord ‘monkey’ had gebruikt in de zin van ‘clown’ of ‘dommerik’ en dat hij daar absoluut geen racistische bedoelingen bij had. Ook zei hij dat hij het woord niet gebruikte richting een van zijn gekleurde tegenstanders, maar dat hij het in zichzelf mompelde en hiermee refereerde aan de scheidsrechter, een blanke Amerikaan.
Of dit allemaal waar is en hoe het precies is gelopen is vooralsnog onbekend, maar de samenloop van omstandigheden zoals de Belg het vertelt, is in ieder geval niet implausibel en zolang er geen nieuwe redenen naar buiten komen die naar het tegendeel wijzen, is het voor nu het eerlijkst om hem het voordeel van de twijfel te geven en hem te geloven. In dat geval wordt de vraag opgeroepen hoe zo’n rel ontstaat en wat eraan gedaan kan worden om dit in de toekomst te voorkomen.
Ron Jans
Het is niet de eerste keer dat een Nederlandstalige in de MLS in opspraak geraakt door uitspraken die onschuldig waren bedoeld, maar bij de Amerikanen compleet in het verkeerde keelgat schoten wegens vermeend racisme. FC Twente-coach Ron Jans moest in 2020 vertrekken als trainer bij FC Cincinnati, waar hij op dat moment een half jaar in dienst was, omdat hij het n-woord gebruikte tijdens het meezingen van een nummer in de kleedkamer. De verontwaardiging was dusdanig groot bij de Amerikanen dat hij niet kon aanblijven, terwijl hier in Nederland een heel ander geluid klonk. Veel mensen stonden achter Jans en zijn uitleg dat hij alleen maar een nummer meezong, waardoor hij duidelijk onschuldig was van racisme. Men was verontwaardigd en van mening dat de Amerikanen zich te snel op hun teentjes getrapt voelden.
Eigenlijk was het een beetje dezelfde situatie als met Vanzeir. Uit een soort van naïviteit en onnadenkendheid worden woorden geuit op het verkeerde moment op de verkeerde plaats, met als gevolg dat mensen worden gekwetst en een carrière in de VS opeens aan een zijden draadje hangt.
Intentie vs. interpretatie
De botsing van culturele interpretaties van woorden tussen Nederlandstaligen en Amerikanen lijkt dus geen toeval te zijn. Er is een verschil in denkwijzes tussen hier en daar, waardoor het zo is dat men iets kan doen of zeggen waar men in het ene land niet snel naar omkijkt, maar in het andere je zonder dat je er erg in hebt een complete demografie beledigt. Ervan uitgaande dat Vanzeir de waarheid spreekt en Jans gewoon een liedje wou zingen, hadden de schuldigen in beide situaties nooit de intentie om mensen te kwetsen en kwamen ze na het feit er pas achter dat hun woorden als racistisch konden worden geïnterpreteerd. Dat zijn ook gelijk de twee woorden waar hem de hele crux van het probleem in zit: intentie en interpretatie.
Wij zijn hier in Nederland namelijk snel van mening dat als je geen racistische intenties hebt, je woorden ook niet als racistisch zouden moeten worden geïnterpreteerd. Dit is een visie die je terug kan zien in de Zwarte Pietendiscussie. De voorstanders ervan houden aan dat Zwarte Piet geen enkele racistische intentie heeft en dat het daarom alleen maar gaat om een onschuldige traditie. De tegenstanders -en de Amerikanen, die ons als zot bestempelen om deze traditie- zijn van mening dat omdat het als racistisch wordt geïnterpreteerd het dat ook daadwerkelijk is. Waar deze botsing van visies vandaan komt en wie in het gelijk staat is een gesprek voor een andere keer, op het moment is het belangrijk om het probleem te onderkennen en te kijken naar hoe het soort incidenten als met Vanzeir en Jans kunnen worden voorkomen.
De oplossing
Het is waarschijnlijk nogal buitensporig om de Amerikanen te vragen of ze wat lichtvoetiger willen reageren op uitspraken van Nederlandstaligen dan die van anderen, omdat het ironie ten top zou zijn als wij op basis van onze afkomst anders behandeld zouden moeten worden om racisme-rellen te voorkomen. We kunnen niet naar een ander land gaan en verontwaardigd en koppig reageren als een deel van onze cultuur lijnrecht tegenover een deel van hun cultuur staat, dus de oplossing moet van deze kant van de Atlantische Oceaan komen.
Het goede nieuws is dat het niet moeilijk hoeft te zijn. De oplossing van dit probleem is namelijk simpelweg bewust te zijn van het bestaan ervan. Als Vanzeir of Jans dit was geweest, hadden ze ongetwijfeld heel anders gehandeld dan ze hebben gedaan en was er nooit iets aan de hand geweest.