De tijden dat de Oranje-bondscoach blind de naam van Edwin van der Sar op zijn wedstrijdformulier kon noteren zijn al even achter ons. Met laatbloeier Mark Flekken, de door blessures geteisterde Justin Bijlow en de relatief onervaren Bart Verbruggen zijn de meningen over wie er in Duitsland onder de lat zou moeten staan ietwat verdeeld.

De keuze is dus gevallen op Verbruggen, maar als het aankomt op strafschoppen zou er altijd nog van doelman gewisseld kunnen worden. In dit artikel richten we ons op de drie Oranje-doelmannen en hun verleden met strafschoppen. Oranje werd in twee van de drie meest recente eindtoernooien waaraan het deelnam immers nog met penalty’s uitgeschakeld door Argentinië.

Wij Nederlanders worden natuurlijk veel liever herinnerd aan de strafschoppenreeks die Oranje op het WK van 2014 in de halve finale met Argentinië bracht. In de kwartfinale tegen Costa Rica haalde Louis van Gaal plots doelman Jasper Cillessen naar de kant voor Tim Krul om voor een verrassing te zorgen in de strafschoppenserie, en dat pakte perfect uit: Krul stopte twee strafschoppen en Oranje plaatste zich voor de halve finale.

Met respectievelijk acht, zeven en zes interlands in de benen hebben Bijlow, Flekken en Verbruggen nog nooit een strafschop gestopt in het shirt van Oranje. Bijlow heeft er wel twee doorgelaten in het Nederlands elftal en Flekken één, maar ook dat is een veel te minimale steekproef om conclusies uit te trekken. Wij zijn het archief ingedoken en zijn alle wedstrijden van de doelmannen langsgegaan om te kijken of Koeman deze zomer ook een ‘Krul-wissel’ moet overwegen.

Verbruggen

Verbruggen is met zijn 21 jaar uiteraard de minst ervaren doelman van de drie kandidaten, maar hij heeft in het seizoen 2022/23 al wel drie strafschoppenseries meegemaakt bij Anderlecht. De eerste serie uit zijn carrière wist hij hoogstpersoonlijk te beslissen. Niet door een schot van de tegenstander te pareren, maar door zelf de laatste pingel tegen de touwen te schieten.

In de bekerwedstrijd tegen Lierse van november 2022 wisten de eerste acht nemers van beide clubs allemaal hun strafschop te verzilveren. Anderlecht leek de winst te kunnen bezegelen toen de negende schutter van Lierse het doel miste, maar de negende penalty van de club uit Brussel werd gestopt. Toen Verbruggen vervolgens ook de strafschop van Jarno Libert stopte, schoot hij zijn team eigenhandig naar de overwinning.

De jonge doelman gooide vooral hoge ogen in de tweede strafschoppenserie uit zijn profcarrière, toen hij het met Anderlecht opnam tegen Ludogorets in de Conference League. Verbruggen stopte de drie eerste penalty’s van de Bulgaren in de serie en omdat Anderlecht de eerste drie pingels wel allemaal verzilverde, was de strafschoppenserie al heel snel beslist. Hij werd daarmee de eerste doelman die tijdens een volledige serie zijn doel schoon wist te houden in een Europees hoofdtoernooi in 35 jaar tijd.

In de daaropvolgende ronde moest het tweeluik tussen Anderlecht en AZ ook beslist worden met strafschoppen. In die reeks was hij een stuk minder fortuinlijk. Hij wist de eerste vier pingels van AZ niet te keren en omdat twee van zijn ploeggenoten wel nalieten om te scoren, werd Anderlecht toen uitgeschakeld. Verbruggen heeft in zijn carrière acht strafschoppen tegen gekregen in reguliere speeltijd en wist er daar één van te keren. 

Strafschopstatistieken Verbruggen

In reguliere speeltijd: totaal/gestopt: 8/1 (13%)

Strafschoppen series: totaal/gewonnen 3/1 (33%)

Penalty’s in series: totaal/gestopt: 17/5 (29%)

Penalty’s in reguliere speeltijd en series: totaal/gestopt: 25/6 (24%)

Flekken

Flekken is net als Verbruggen actief in de Premier League. Hij staat onder contract bij Brentford, waar hij dit seizoen hoge ogen gooide met fraaie reddingen tegen Manchester City. De doelman die een groot deel van zijn carrière doorliep op de Duitse velden, viert één dag voor de start van het EK zijn 31e verjaardag en is dan ook de meest ervaren optie onder de lat. De eerste strafschop die Flekken incasseerde als prof dateert van meer dan tien jaar geleden en vond plaats op het derde niveau van Duitsland. Niemand minder dan Hakan Calhanoglu passeerde de Limburgse doelman in een 0-4 overwinning van Karlsruher op Alemannia Aachen in 2013. Later in zijn carrière zou hij nog 24 strafschoppen op zich afkrijgen in reguliere speeltijd, waarvan hij er twee wist te stoppen. 

Eén maand voor de strafschop van Calhanoglu moest Flekken voor het eerst het doel verdedigen in een strafschoppenserie. In een bekerwedstrijd tegen Viktoria Köln stopte hij op jonge leeftijd twee van de drie strafschoppen in de reeks en door succesvolle pingels van zijn ploeggenoten bleek dat al voldoende voor de zege. Dit gebeurde echter in de regionale Niederrheinpokal in plaats van het nationale bekertoernooi en deze data nemen we daarom niet mee in onderstaand overzicht.

In de eerstvolgende penaltyreeks van Flekken stond er direct een stuk meer druk op het spel: in mei 2022 kwam de finale van de Duitse DFB Pokal tussen Freiburg en RB Leipzig aan op strafschoppen. Flekken wist de eerste vier pingels van Leipzig echter niet te keren en omdat zijn teamgenoten tweemaal naast hadden geschoten, ging Leipzig met de beker aan de haal.

Strafschopstatistieken Flekken

In reguliere speeltijd: totaal/gestopt: 25/2 (8%)

Strafschoppen series: totaal/gewonnen: 1/0 (0%)

Penalty’s in series: totaal/gestopt: 4/0 (0%)

Penalty’s in reguliere speeltijd en series: totaal/gestopt: 29/2 (7%)

Bijlow

En dan hebben we natuurlijk ook nog de beoogde derde doelman: Bijlow. De sluitpost vierde dit jaar alweer zijn 26e verjaardag, maar heeft door een rijke blessurehistorie een stuk minder wedstrijden gekeept dan het geval had kunnen zijn. De Feyenoord-doelman heeft in zijn profcarrière twee penalty’s gestopt in reguliere speeltijd, terwijl hij 20 keer geen antwoord had. Bij de eerste strafschoppenserie uit zijn profcarrière stond er direct een prijs op het spel.

In de zomer van 2018 moesten strafschoppen bepalen of Feyenoord of PSV met de Johan Cruijff Schaal aan de haal zou gaan. Jeugdexponent Bijlow maakte zich toen populair bij de eigen aanhang door de penalty’s van Jorrit Hendrix en Pablo Rosario te stoppen, terwijl Angeliño ook nog eens naast schoot namens de Eindhovenaren. Feyenoord won de strafschoppenserie uiteindelijk met 5-6. Dat is tot op de dag van vandaag nog altijd de enige penaltyreeks uit de profcarrière van de Rotterdammer.

Bijlow pakte overigens wel een keer een strafschop van Erling Haaland, maar dat was in een oefenduel en ook die redding kunnen we dus niet meetellen in onderstaand overzicht.

Strafschopstatistieken Bijlow

In reguliere speeltijd: totaal/gestopt: 22/2 (9%)

Strafschoppen series: totaal/gewonnen: 1/1 (100%)

Penalty’s in series: totaal/gestopt: 8/3 (38%)

Penalty’s in reguliere speeltijd en series: totaal/gestopt: 30/5 (17%)

Conclusie

Op basis van de bovenstaande data zouden we Ronald Koeman niet aanraden om zijn voorganger te imiteren en zijn eerste doelman naar de kant te halen bij een penaltyreeks. Verbruggen is ondanks zijn jonge leeftijd de doelman die de meeste strafschoppenseries heeft meegemaakt en zowel in totaal als in verhouding de meeste pingels gepakt heeft, óók als we de reeks van Flekken tegen Viktoria Köln wel mee zouden tellen. Daarnaast heeft Verbruggen bewezen dat hij zelf ook een strafschop kan nemen.

Wij hebben ook een analyse gemaakt van mogelijke strafschopnemers bij Oranje. Dat artikel lees je hier. Voor data en feitjes over de Oranje-selectie die niets met penalty’s van doen hebben, verwijzen we je door naar dit artikel.